Augustus 2021 – Het is je vast en zeker niet ontgaan: de asfaltcentrale naast onze woonwijk, en de daarbij behorende overlast. De afgelopen periode was AsfaltNu (zo heet het) veel in het nieuws. Daarom hebben we een samenvatting voor jullie gemaakt van diverse artikelen. Toevallig was er ook op dinsdag 10 augustus een artikel aan gewijd bij Nieuwsuur.
Direct naar de update van november 2021
Wat doet een asfaltcentrale?
Die maken nieuw asfalt, soms op basis van oud asfalt. Asfalt wordt gemaakt door zand, grind en steenslag te mixen met bitumen en vulstoffen. Bitumen is hierbij het bindmiddel. Er zijn allerlei soorten asfalt, die worden gemaakt door 35 centrales, verspreid in Nederland. Die verspreiding is nodig om het spul snel en nog warm op locatie te krijgen.
AsfaltNu is onderdeel van Heijmans, maar dateert al van 1996; Heijmans en BAM zijn gaan samenwerken met hun verschillende Asfaltcentrales. De samenwerking werd ingegeven door de verminderde vraag naar asfalt. Beide hadden 10 centrales onder beheer.
Bij AsfaltNu maken ze tegenwoordig 138 verschillende mengsels, waarbij ze steeds meer gebruik maken van oud asfalt (granulaat). Landelijk wordt 35-40% van de wegen hergebruikt. Probleem is wel dat juist daarbij benzeen vrij komt.
Wat is benzeen?
Benzeen zit in benzine en ruwe olie en is een gas, dat ook vrijkomt als je oud asfalt verwarmt. Benzeen is kankerverwekkend en ruikt niet of nauwelijks. In extreem hoge concentraties heeft het een wat zoete geur. Dus als je teer ruikt is dat geen benzeen, maar de wind staat wel jouw kant op… Het inademen van extreme hoeveelheden benzeen kan leiden tot vermoeidheid, hoofdpijn, slaperigheid, duizeligheid en zelfs bewusteloosheid. Benzeen komt dus vrij als je oud asfalt verwarmt. De overheid wil toch graag circulair werken, de wegenbouwers gaan hierin mee en bieden dit aan. Behalve uitstoot van benzeen worden er bij het maken van asfalt uit gerecycled materiaal ook PAK’s uitgestoten, en is er nog geuroverlast.
Vakgroep Bitumineuze Werken deed recent een onderzoek en de uitkomsten geven hoop op verbetering. Hiervoor is alleen een flinke verbouwing van de asfaltcentrale nodig. Onderin meer hierover.
Hoeveel benzeen is toegestaan?
Al in 2017 is duidelijk dat bij grofweg de helft van de centrales te veel benzeen wordt uitgestoten. Maar het was toen niet duidelijk waarom, en hoe je het kon verminderen. De ene keer was de uitstoot meer dan de andere keer. Daarom had de Vakgroep Bitumineuze Werken – ze vertegenwoordigen 90% van de Asfaltcentrales – erop aangestuurd om bij lokale overheden tijdelijke ontheffing aan te vragen voor het mogen overschrijden (maal vijf) van de wettelijke norm.
Waar meet je dat?
De norm staat op 1 milligram per m3. Dat wordt gemeten bij de uitlaat, aan de schoorsteen. In Nijmegen en ’s-Hertogenbosch wordt die toestemming niet gegeven om de norm te mogen overschrijden, in Bergen Op Zoom is de rechter nog strenger en legt direct handhaving van de norm op. Het Nederlands Kanker Instituut zegt dat 1 milligram nog steeds drie keer te veel is. Maar wat er op straat in de wijk wordt gemeten, overschrijdt de norm van 1 microgram (1000 keer zo weinig) in geen enkele meting. Een stad zoals ’s-Hertogenbosch heeft zelf al een achtergrondwaarde van 0,8microgram, maar de afvalcentrale voegt daar volgens rapportage slechts 0,02 microgram aan toe op straat.
Hoeveel komt er hier uit die pijp?
Metingen aan de schoorsteen die gedaan zijn door AsfaltNu èn door OmgevingsDienst BrabantNoord tonen aan dat er soms 2,1 mg en 2,9 mg per m3 werd gevonden; een keer zelfs 10,6 mg. Eenmalig kwam er ook te veel Polycyclische Aromatische Koolwaterstof voor in de uitstoot (PAK’s): de Asfaltcentrale heeft daaropvolgend de controle op aangeleverde oud asfalt verscherpt. De PAK’s zitten vooral in de teerhoudende laag van het oude asfalt.
Wat doet onze gemeente?
Op 26-03-21 startte onze gemeente (aangespoord door burgerprotest) eindelijk een handhavingstraject. Dreigen met fikse boetes dus, als de vervuiler geen verbeteringen aanbrengt. Het kan oplopen tot 1 ton per overtreding. AsfaltNu moest per 1-8-21 met een verbeterplan komen.
De gemeente meet nu aan de uitlaat, en op straatniveau (Ertveldplas en Oude Engelenseweg). AsfaltNu doet zelf ook metingen.
De Omgevingsdienst Midden-West-Brabant heeft in opdracht van de gemeente ’s-Hertogenbosch eerder dit jaar metingen uitgevoerd. De resultaten hiervan zijn in een rapportage te zien: daaruit blijkt dat vooral de Ertveldplas (woonboten) de meeste overlast zou kunnen ervaren. Maar de norm voor benzeen (1 mg per m3 op leefniveau) zou niet overschreden worden. https://www.s-hertogenbosch.nl/fileadmin/Website/Actueel/Tijdelijke_pag/asfaltcentrale/Samengestelde_presentatie_10_juni_2021.pdf
Klachten kunnen je doorgeven op 073-6812821. En er is door de gemeente een tijdelijke internet-pagina opgezet om het hele proces over AsfaltNu te volgen. https://www.s-hertogenbosch.nl/actueel/tijdelijke-paginas/asfaltcentrale
Nieuwe locatie op de Brand II
Tegelijk wordt er gekeken naar een nieuwe locatie voor de Asfaltcentrale. Gedacht wordt aan de Brand II, maar Sint-Michielsgestel wil daar nog niets van weten. Officieel zou het bestemmingsplan op de Brand hiervoor nog niet aangepast zijn. Het haalbaarheidsonderzoek wordt na de zomer ’21 afgerond.
En wat doet AsfaltNu daarmee?
Die hebben twee weken voor de deadline van 1-08-21 al een plan op tafel gelegd waarmee ze verwachten de gewraakte uitstoot tot 90% te kunnen verminderen door filters te plaatsen. De productiemethode blijft dan hetzelfde. https://www.bd.nl/den-bosch-vught/asfaltnu-bouwt-snel-nieuwe-installatie-bossche-centrale~a2f06b34/ Eind augustus moet het definitieve ontwerp hiervoor klaar zijn, eind van het jaar leggen ze de productie stil (dan zou ook die boete van de gemeente er zijn bij een overtreding) en in maart 2022 starten ze weer met productie. Tijdens de zomer ’21 wordt asfalt geproduceerd onder een lagere temperatuur, wat ook al vermindering op uitstoot van benzeen moet geven.
Verwijzen naar Asfalt Productie Maatschappij
AsfaltNu verwijst naar gunstige uitkomsten in Bergen Op Zoom. In Bergen Op Zoom zijn er op 19-5-21 nog metingen gedaan, en deze waren ongunstig. https://www.bergenopzoom.nl/_flysystem/media/13.-brief-verbeuren-eerste-dwangsom-benzeenemissie.pdf. Daar is wel een pilot-project opgestart op kleine schaal, waaruit blijkt dat de uitstoot van kwalijke dampen met 90% verminderd kan worden. Later dit jaar wordt de filter-installatie in het groot toegepast, en het lijkt aannemelijk dat ook dan deze reductie gehaald kan worden. Dat gaat dus ook gebeuren in ’s-Hertogenbosch.
De metingen die in ’s-Hertogenbosch worden gedaan, kun je uitlezen op https://brabantluchtmeet.net, en op https://omgeving-asfaltnu.nl kun je de productieplanning van AsfaltNu inzien. Op 6 en 7 juli zijn er metingen aan de schoorsteen gedaan, waarvan de resultaten pas in september worden verwacht (er zijn nogal veel andere bedrijven die onderzoek willen laten doen naar uitstoot van stoffen).
VBW rapport geeft duidelijkheid en wijst een andere oorzaak aan
AsfaltNu wil gaan filteren, terwijl de VBW (Vakgroep Bitumineuze Werken van Koninklijke Bouwend Nederland ) na lang onderzoek aangeeft (aug ‘21) dat de oorzaak van te veel benzeen zit in de verhitting van het gerecyclede asfalt. Lagere temperaturen, en indirecte verhitting geven een verminderde uitstoot van benzeen. En een lagere productie per uur van asfalt heeft ook een lagere/kortere centrale verhitting nodig.
Sterker: de VBW stelt in het rapport dat ze geen onderzoek heeft gedaan naar nabehandeling van het rookgas. Dat heeft AsfaltNu zelf gedaan. Het rapport van VBW kun je vinden op de volgende plek:
https://www.bouwendnederland.nl/media/10749/vbw-rapportage-benzeenemissie-bij-asfaltproductie-incl-bijlagen-definitief-210630.pdf. Aanpassing in de installatie vergt natuurlijk veel tijd, en is mede afhankelijk van de kans om op DeBrand terecht te kunnen.
On the sunny side, het kan altijd nog erger: in Harderwijk en Doetinchem ging de gemeente mee in het tijdelijk toestaan van een vijf keer hogere norm. En in Eindhoven werd in april’ 21 duidelijk dat er al 3 jaar geen metingen op benzeen, geur en PAK’s werden gedaan. Terwijl de regels voor uitstoot al sinds 2019 waren aangescherpt. En AsfaltNu lijkt in ieder geval pro-actief om de boel op te lossen.
Update 25 November 2021:
De gemeente laat weten via haar eigen site dat de Asfaltcentrale in september ver over de toegestane hoeveelheid heeft uitgestoten. Wel tot 7mg Benzeen, en 2,7mg PAK; dat is dus 7 keer te veel in het meest extreme geval (ondanks dat de centrale deze zomer een andere productie zou hebben met minder uitstoot). AsfaltNu krijgt tot 24-12-2021 om de boel aan te passen, anders volgt een boete tussen de 20.000 en 100.000 euro. De verwachte ontwikkeling is dat AsfaltNu op die tijd de productie stil legt om technische aanpassingen te gaan uitvoeren waarvan ze overtuigd zijn dat het afdoende helpt (ze zijn die aanpassingen nu nog aan het testen in kleine opstelling).
Disclaimer: Dit bericht is bedoeld om de bewoners wat duidelijkheid te geven over de uitstoot van schadelijke gassen bij AsfaltNu. Ontdek je onjuistheden? geef ze even door, dan passen we het aan. We hebben diverse bronnen geraadpleegd: kranten-, vakgroepen-, en fabrikanten-sites. Plus die van de gemeente. Wij claimen niet dat we alles weten.